Obrona przed pozwem z weksla to złożony proces, a sprawy sądowe z weksli są potem wyjątkowo trudne do prowadzenia po stronie pozwanego z uwagi na szczególny rygoryzm wiążący się z dokumentami weksli. Nie pozwól więc, aby presja czasu albo naciski kontrahenta skłoniły Cię do wystawienia weksla bez należytego zrozumienia wszystkich okoliczności. Porada prawnika może pomóc Ci uniknąć potencjalnych problemów.
Najczęściej zadawane pytania>>>
Jak przygotować zarzuty od nakazu zapłaty w sprawie weksla
Uprawniony z weksla (wierzyciel), który dąży do wydania na jego podstawie nakazu zapłaty, może powołać się tylko na jego treść. Jednocześnie nie jest zobowiązany do wykazywania w pozwie wszystkich okoliczności faktycznych i dowodów na poparcie swojego roszczenia.
Zakwestionowanie przez dłużnika istnienia lub rozmiaru zobowiązania wekslowego podniesieniem zarzutów opartych na stosunku podstawowym sprawia, że spór przenosi się na grunt prawa cywilnego. Przepis art. 10 ustawy Prawo wekslowe dopuszcza jednak w drodze wyjątku, że w przypadku roszczenia z weksla in blanco, dłużnik może się przed nim bronić zarzutami w zakresie samego dokumentu weksla, jak i podnosząc zarzut sporządzenia go niezgodnie z zawartym przez wierzyciela i dłużnika porozumieniem, jeśli posiadacz nabył weksel w złej wierze, albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.
Przerzucenie ciężaru dowodu na pozwanego w sprawie sądowej z weksla
W postępowaniu nakazowym, na etapie wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, ciężar dowodu zostaje przerzucony na stronę pozwaną. Wykazanie okoliczności, o których mowa w art. 10, w celu uwolnienia się od zobowiązania wekslowego, również. Podobnie w sytuacji, gdy wierzyciel kieruje swoje roszczenie do poręczyciela wekslowego, odpowiadającego zgodnie z art. 32 ustawy Prawo wekslowe za zapłatę weksla.
Możliwość odwołania się do okoliczności związanych z wystawieniem weksla
Sąd rozpoznając zarzuty od nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla może uwzględnić tzw. stosunek podstawowy (czyli stosunek, który został zabezpieczony wekslem, np. wykonanie umowy zawartej między przedsiębiorcami). Nie ma jednak obowiązku działać w tej kwestii z urzędu.
Ciężar wykazania, że określona w wekslu gwarancyjnym kwota nie pokrywała się z wysokością wierzytelności w ten sposób zabezpieczonej (np. kredytu udzielonego ze strony banku na rzecz wystawcy weksla) spoczywa wyłącznie na poręczycielach i winien zostać wypełniony w ramach postępowania wywołanego zarzutami pozwanych od wydanego w tej sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – V Wydział Cywilny z dnia 3 listopada 2022 r., sygn. akt V ACa 913/21).
Jakich szczególnych argumentów można użyć broniąc się przed odpowiedzialnością z weksla?
Istnieją pewne kwestie techniczne, na które nie zwrócimy uwagi bez pomocy eksperta. Przykładowo, spółka cywilna nie ma zdolności wekslowej. Nie posiada jej także przedsiębiorstwo zagraniczne niebędące osobą prawną.
Sąd Najwyższy orzekł także, że nie można domagać się weksli od pracowników. System prawa pracy wyklucza możliwość dokonania za pomocą weksla zabezpieczenia roszczeń pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika. Byłby on nieważny z mocy prawa, a nabywca weksla nie mógłby dochodzić na jego podstawie zaspokojenia swoich roszczeń.
Czy można prowadzić proces z weksla bez samego dokumentu weksla?
Nie jest to możliwe. Bez posiadania weksla nie można stać się wierzycielem wekslowym. Wynika to z faktu, iż weksle mają charakter papierów wartościowych, czyli zbywalnych dokumentów, odzwierciedlających prawa majątkowe danej osoby wskazanej jako uprawniona w treści dokumentu (choćby jako okaziciel), którego przedłożenie jest warunkiem koniecznym i wystarczającym dla realizacji uprawnienia.
Obrona przed pozwem z weksla
Podsumowując, obrona przed pozwem z weksla może obejmować różne aspekty, zależnie od okoliczności danego przypadku. W pierwszej kolejności upewnij się, że weksel został wystawiony zgodnie z prawem, zawiera wszystkie wymagane elementy (data, kwota, dane stron) i jest prawidłowo podpisany. Jeśli istnieją jakiekolwiek błędy formalne w treści weksla, mogą one stanowić podstawę do zakwestionowania jego ważności. Weksel może być również przedawniony.
Roszczenia wekslowe przedawniają się w różnych terminach: 6 miesięcy, roku lub z upływem 3 lat, w zależności od tego, przeciw komu przysługują: roszczenia indosantów między sobą i przeciw wystawcy, roszczenia posiadacza weksla przeciw indosantom i wystawcy, oraz roszczenia przeciw akceptantowi weksla. Jeśli upłynął okres przedawnienia, można podnieść ten argument.
Warto również pamiętać, że można także podjąć próby negocjacji z wierzycielem z weksla w celu osiągnięcia ugody lub rozłożenia płatności na raty, co pozwoli uniknąć dalszych kroków prawnych. Ważne jest, aby skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach związanych z wekslami, który może ocenić konkretne okoliczności sprawy i doradzić odpowiednie kroki zaradcze.