Pozew z weksla pozwala nam dochodzić roszczeń z weksla i jest znacznie prostszy niż prowadzenie zwykłej sprawy cywilnej. Mimo to trudno sobie wyobrazić, aby wierzyciel przeszedł procedurę z tym związaną całkowicie samodzielnie, bez pomocy adwokata bądź radcy prawnego.
Najczęściej zadawane pytania>>>
Na jakie argumenty należy powołać się w pozwie z weksla?
Wierzyciel wekslowy w procesie nie ma obowiązku odnoszenia się do zobowiązania, które zabezpiecza weksel. Stąd, wystarczającą podstawą do wydania nakazu zapłaty na podstawie weksla jest prawidłowo wypełniony weksel. Wykazanie spełnienia warunków formalnych ważności weksla i wystawienia go przez danego wystawcę rodzi domniemanie istnienia wierzytelności w wysokości sumy wekslowej. Jeśli dłużnik się z tym nie zgadza, to on będzie musiał udowodnić słuszność swojego stanowiska.
Kiedy sąd wyda nakaz zapłaty na podstawie weksla?
By uzyskać nakaz zapłaty w ramach procesu wekslowego, zobowiązanie dłużnika musi wynikać z należycie wypełnionego weksla, o ile autentyczność i treść tego dokumentu nie budzą wątpliwości. Jeśli prawa z weksla przechodzą na osobę, która wystąpiła z powództwem, konieczne jest także dostarczenie dokumentów potwierdzających roszczenie, chyba że wynika ono jednoznacznie z treści weksla.
W przypadku dłużnika będącego konsumentem, zaskarżającego roszczenie zabezpieczone wekslem, konieczne jest dołączenie do pozwu kopii umowy, na której opiera się roszczenie, wraz z deklaracją wekslową i załącznikami. W treści pozwu skierowanego przeciwko osobie fizycznej należy zawrzeć oświadczenie dotyczące tego, czy roszczenie wynika z umowy zawartej z konsumentem.
Stosownie do art. 485 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej również k.p.c.), przy wydaniu nakazu zapłaty w oparciu o zobowiązanie z weksla, prawdziwość i treść jego dokumentu nie mogą budzić wątpliwości. Jednak zakres rozpoznania sądu ogranicza się przede wszystkim do informacji zawartych w samym dokumencie weksla oraz ewentualnie do wiedzy, którą sąd posiada z urzędu. Sąd uwzględnia głównie wady formalne i takie okoliczności, które można dostrzec na podstawie samego weksla, na przykład widoczną ingerencję, dokonane zmiany w jego tekście.
W przypadku stwierdzenia istnienia takich wątpliwości sąd skieruje sprawę do postępowania zwykłego (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 9 marca 2022 r., sygn. akt I NSNc 624/21).
Dokument weksla, na którym znajduje się nieczytelny podpis, uniemożliwiający zidentyfikowanie nazwiska wystawcy oraz parafa w miejscu przeznaczonym dla niego, nie będzie mógł stanowić podstawy do wydania nakazu zapłaty. Dokument w takiej formie wymaga zweryfikowania w kontekście pozostałego materiału dowodowego, zwłaszcza jeśli chodzi o nieczytelny podpis. Natomiast fragment weksla z parafą nie spełnia wymogów ustawowych i nie może być uznany za wiążący.
Szczególne zasady przygotowania pozwu z weksla wobec konsumenta
Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, wydanie nakazu zapłaty przeciw konsumentowi w oparciu o weksel przedłożony przez przedsiębiorcę, wymaga zbadania treści umowy, której wykonanie weksel ten miał zabezpieczać.
Także inne sądy wskazywały w toku postępowania nakazowego w sprawach wekslowych z udziałem konsumentów, że oprócz regulacji k.p.c. należy stosować z urzędu również inne przepisy służące ochronie praw konsumenta. Stąd nie może przeciw niemu zostać wydany nakaz zapłaty jedynie w oparciu o treść samego weksla, bez względu na to, jakie zasady postępowania rządzą postępowaniem nakazowym.
Jeśli dochodzone pozwem roszczenie wynika z weksla in blanco, zabezpieczającego wykonanie umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, zapewnienie ochrony określonej w Dyrektywie 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich i wprowadzonych w ramach jej implementacji do Kodeksu cywilnego przepisach artykułów 385[1]– 385[3], wymaga, aby sąd rozpoznając spór wziął pod uwagę konsumencki charakteru stosunku zobowiązaniowego, który weksel zabezpiecza.
W praktyce więc, nie jest możliwe wydanie nakazu zapłaty z weksla przeciw konsumentowi jedynie na podstawie samej jego treści niezależnie od tego, że uwzględnianie w postępowaniu nakazowym innych dokumentów dołączonych do pozwu wraz z wekslem byłoby sprzeczne z istotą tego rodzaju postępowania. Niezależnie od zainicjowania przed sądem postępowania nakazowego na podstawie weksla, sąd z urzędu zobowiązany jest każdorazowo zbadać, czy weksel stanowił zabezpieczenie umowy konsumenckiej.
Skutki nakazu zapłaty
Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. Co istotne, w przypadku wniesienia zarzutów przez pozwanego, sąd na jego wniosek może wstrzymać wykonanie nakazu zapłaty (art. 492 § 3 k.p.c.). Egzekucja zostanie więc wszczęta dopiero po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia i pod warunkiem, że nie zostanie uwzględniony wniosek pozwanego o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty.
Idąc dalej, jeśli nakaz zapłaty zostanie uchylony przez sąd, wówczas postępowanie egzekucyjne będzie podlegać umorzeniu. Umorzenie w praktyce będzie skutkować obowiązkiem zwrotu świadczenia, które zostało już wyegzekwowane (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 29 czerwca 2021 r., sygn. akt II CSKP 20/21).
Co jeśli weksel zaginął? Postępowanie w sprawie umorzenia weksla
W przypadku zgubienia weksla, osoba która podnosi jego zaginięcie może domagać się od sądu uznania tego weksla za umorzony. Występując o to należy we wniosku wskazać istotną treść weksla wraz z uprawdopodobnieniem jego zaginięcia, a także wskazać interes prawny, który wniosek ten uzasadnia.
Co zrobi sąd? Wezwie posiadacza zaginionego weksla do zgłoszenia się w terminie 60 dni i do okazania weksla. Wezwania dokona poprzez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Jeśli w terminie tym nikt się nie zgłosi, wówczas sąd wyda orzeczenie, uznające weksel za umorzony. Jeżeli jednak posiadacz weksla zgłosi się przed wydaniem tego orzeczenia, sąd umorzy dalsze postępowanie po przesłuchaniu zainteresowanych i po okazaniu weksla temu, kto domagał się jego umorzenia.
Jak dochodzić roszczeń z weksla?
Dochodzenie roszczeń z weksla wymaga przestrzegania określonych procedur i podjęcia działań zgodnych z przepisami prawa. W pierwszej kolejności istotne jest zebranie wszystkich niezbędnych dokumentów, takich jak oryginalny weksel, umowa, którą weksel zabezpiecza, ewentualne dowody dokonanych już płatności, korespondencji z dłużnikiem, czy innych dokumentów potwierdzających istnienie zobowiązania z weksla.
Warto upewnić się, że termin płatności określony na wekslu już minął. Dopiero bowiem wtedy będzie można rozpocząć dochodzenie wynikających z niego roszczeń. Przed skierowaniem sprawy do sądu, warto wysłać dłużnikowi wezwanie do zapłaty. W wezwaniu powinny być zawarte wszystkie niezbędne informacje dotyczące zobowiązania wraz z zagrożeniem podjęcia dalszych kroków prawnych w przypadku braku reakcji.
Jeśli dłużnik nie zareaguje na wezwanie do zapłaty, można rozpocząć postępowanie sądowe, wytaczając powództwo (pozew z weksla). Jednym z możliwych kroków jest wspomniane żądanie wydania nakazu zapłaty. Wystąpienie o wydanie nakazu zapłaty jest stosunkowo szybkim procesem. Dla zwiększenia pewności i bezpieczeństwa swojego interesu, warto wnosząc pozew z weksla skorzystać z pomocy prawnika.
Dochodzenie roszczeń z weksla może wymagać czasu i wysiłku, dlatego istotne jest zachowanie systematyczności i przestrzeganie procedur prawnych. Szczególnie w przypadku skomplikowanych sytuacji, zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie wekslowym.